خودرو و بنزین در سال 1402

اگرچه بنزین به شکل تصادفی کشف شد اما نام آن در ایران برای اولین بار در حدود سال 1280 آشنا شد. استفاده از نفت در ایران از زمان مظفرالدین شاه قاجار شروع شد، زیرا او برای انگلیسی‌ها مجوز آن زمان بهره‌برداری از نفت ایران را صادر کرد. بدون شک واردکردن اولین خودرو توسط شخص مظفرالدین شاه از اروپا در مقارن صدور مجوز ذکرشده با واردکردن این خودرو مرتبط است.

اولین پالایشگاه نفت ایران توسط انگلیسی‌ها در سال 1288 حدود یک سال بعد از حفر اولین چاه توسط آنان، ساخته شد. مشاهده می‌کنیم که فرآیند استعمار چقدر پیچیده است و دشمن چقدر با اطمینان در این سرزمین عمل می‌کند، شکی نیست که هزینه آن را بار‌ها به اشکال گوناگون و غیرقانونی دریافت کرده‌اند چه‌بسا اگر خدمات آنان قانونی بوده باشد.

ایران‌خودرو اولین تولید‌کننده‌ی خودرو در ایران است و اولین محصول آن با عنوان پیکان به بازار عرضه شد. این خودروساز ایرانی در حدود سال 1962 میلادی بنیان‌گذاری شده و حدود پنج سال بعدازآن اولین محصول خود را به بازار عرضه کرد. حالا که از ابتدای تاریخ بنزین و خودرو در ایران یادآور شدیم، در ادامه با توجه به سیر تحولات در تولیدات و قیمت خودرو در ایران و یادآوری سیر قیمت بنزین در ایران از ابتدا می‌پردازیم و آن را با سال جاری 1402 مقایسه می‌کنیم.

از زمان قلمداد صنعت نفت( که بنزین از مشتقات آن است) به‌عنوان سرمایه ملی

بدون شک که امروز بشر در اوج تکامل خود قرار دارد و ازآنجایی‌که علم او بر طبیعت توسعه‌یافته است، با عناصر آشنا شده است. داشتن منابع طبیعی امتیازی خیلی بزرگ برای یک کشور محسوب می‌شود و خوشبختانه، ایران عزیز، در کنار سایر منابع طبیعی، ازجمله بزرگ‌ترین منابع نفت و گاز جهان را دارد که باعث اشتغال‌زایی برای افراد زیاد شده و وجود این منابع باعث شده است تا علومی مثل مهندسی پتروشیمی نیز دراین‌ارتباط در دانشگاه‌های کشور جای بگیرند.

نفت و گاز ایران سرمایه‌ی ملی مردم ایران است. قیمت یک لیتر بنزین در آلمان 1.6 یورو است که حدود 115 هزار تومان می‌شود. و در تمام کشور‌های غیرنفتی تقریباً قیمت‌های زیادی دارد.

اگر هر ده هزار ریال را برابر با هزار تومان قرار بدیم قیمت بنزین را از سال‌های قبل انقلاب اسلامی تاکنون یادآور می‌شویم. قبل از انقلاب اسلامی قیمت آن برای هر لیتر 10 ریال و در سال 1357 قیمت آن برای هر لیتر 6 ریال بود. در سال‌های 74 تا 83 قیمت هر لیتر برحسب ریال برابر بود با، 100، 160، 200، 350، 385، 380، 500، 650، 800 و بین سال‌های 87 تا 98 قیمت آن از 400 ریال تا 3000 تومان در سال 1398 رسید که البته قیمت سهمیه‌ی آن 1500 تومان بود. ازجمله مواردی که باعث این تغییرات قیمت شده است، مرسوم بودن انجام معاملات بین‌المللی با ارز دلار بود که از طرفی هم ایران به شکل غیرقانونی مورد تحریم‌های ظالمانه قرار گرفت و این نوسان از این لحاظ به مردم ایران، توسط کشور‌هایی به سرکردگی آمریکا که این تحریم‌ها را اعمال کردند، تحمیل شد.

بنزین در سال 1402

البته با توجه به نوسان قیمت بنزین طبق آنچه ذکرشده است، قیمت بنزین در ایران ارزان‌ترین مقدار در تمام دنیا است. اکنون قیمت یک باک بنزین در ایران برابر با 90 هزار تومان است اما یک باک بنزین در ترکیه، کشور‌های اروپایی و برخی کشور‌های غربی حدود 100 دلار است!

قیمت بنزین در سال 1402 با سهمیه 1500 تومانی و نرخ آزاد 3000 تومانی هزینه‌ی ثابت داشت و برابر قیمت آن در سال 1401 بود. تمام دنیا تحول می‌کند، با طرف نظر از چگونگی این تحولات، تغییرات اقتصادی است و یک کشور نمی‌تواند به‌تنهایی در مقابل این تغییرات ثابت بماند.

در سال 1398 بشر ابداع مدرن خود را بررسی کرد و حدود یک سال از عمر هر انسان را تلف کردند. شیوع ویروس کرونا باعث شد مصرف بنزین و سایر مواد سوخت در وسایل نقلیه کاهش یابد. مصرف بنزین در سال 99 حدود 6 درصد نسبت به حالت عادی قبل از شیوع ویروس کرونا افزایش یافت. در سال 1400 مقداری برابر با 14.9 درصد به نسبت سال 99 افزایش یافت و در سال 1401 نسبت به سال 1400 مصرف آن 19 درصد افزایش یافت.

در سال 1402 میانگین مصرف روزانه بنزین حدود 188 میلیون لیتر تاکنون محاسبه‌شده است و متأسفانه این مقدار بیشتر ازآنچه است که روزانه تولید می‌شود که برای تأمین آن به واردات بنزین از خارج کشور منجر خواهد شد.

اقتصاد ایران باید به‌تدریج از وابستگی به نفت و گاز خارج شود، زیرا با افزایش وسایل نقلیه و مجاز کردن واردات خودرو‌های خارجی، افزایش نفوس و عدم فرهنگ استفاده درست از آن، در آینده‌ای ظاهراً دور اما حقیقتاً نه‌چندان دور کشور را با بحران اقتصادی مواجه خواهد کرد که در تمام عرصه‌ها تأثیرگذار خواهد بود. این‌یک بازی بزرگ است که بنیاد آن با فساد گذاشته‌شده، قانون آن بی‌قانونی است و هرکس که بیشتر به آن اتکا کند بیشتر ضرر خواهد کرد.

خودرو در سال 1402

قیمت خودرو از حدود پنج سال قبل به شک غیرخطی افزایش‌یافته است و طی دو سال اخیر قیمت‌های آن افزایشی بوده است. البته مجاز کردن واردات خودروهای خارجی روی قیمت خودروهای موجود در ایران اعم از خودرو‌های ایرانی و خارجی را مورد تأثیر منفی قرار خواهد داد، یعنی باعث کاهش در قیمت خودرو‌ها خواهد شد. و این موقعیت زمانی برای بازار خودروی کشور یک نقطه تحول مجهول است که یا سود بسیار زیاد و یا هم ضرر بسیار زیاد برای مشتریان به همراه خواهد داشت.

قیمت پراید در سال 1402 نسبت به سال 1401 بیشتر از دو برابر افزایش داشته است و برای خودرو‌های دیگر نیز افزایش قیمت‌ها نظر به سال‌های قبلی مشاهده می‌شود. همان‌طور که گفته شد، با مجوز واردات خودروهای خارجی، حالت بی‌نظمی به بازار خودرو می‌دهد و تا منظم شدن بازار نمی‌توان پیش‌بینی دقیقی از آن داشت.

با توجه به قیمت‌های اعلان‌شده توسط ایران‌خودرو در ابتدای سال 1402 و مقایسه‌ی آن با سال قبلی، می‌بینیم که در تمام مدل‌های پژو و رانا بین 40 الی 42 درصد افزایش قیمت آمده است. البته خودرو‌های مدل دنا و سمند به ترتیب میانگین افزایش قیمت 3.6 و 8.5 درصد را داشته‌اند به‌استثنای مدل دنا پلاس که افزایش قیمت 42 درصدی نسبت به سال قبلی داشته است.البته قیمت‌های یادشده قیمت‌های کارخانه هستند و در بازار به شکل قالب توجهی متفاوت هستند.

انتظار می‌رود از زمان جاری تا حدود نیمه سال 1403 قیمت خودرو‌ها به همین مقدار ثبات داشته باشد و بعدازآن نیز بازار خودرو نظم  و ثبات بگیرد و قیمت‌ها ثابت بمانند، اما همان‌گونه که قبلاً یادآوری شد، برای فعلاً نمی‌توان پیش‌بینی خیلی دقیقی از قیمت خودرو‌های داخلی و خارجی ارائه کرد.

قیمت خودرو در سلسله سال‌های 1399 تا زمان جاری سال 1402 سیر افزایشی داشته است. بین سال 1402 و سال‌های قبل آن‌یک نقطه عطف است و آن‌هم واردکردن خودرو‌ها دست‌دوم و نو خارجی است که معمولاً از امارات وارد می‌شوند و این نقطه‌ی عطف تأثیر بزرگی روی روند حاکم بر بازار خودرو قبل از خود دارد.

عصر نفت

انسان روز‌هایی در عصر سنگ و آهن زندگی می‌کرد و شاهکار‌‌هایی از آن زمان را شاهدیم. اگرچه در آن زمان دستگاه‌های مدرن امروزی وجود نداشت اما جای سؤال است که سنگ‌هایی بزرگی که اهرام مصر را ساخته است چگونه در آنجا قرار گرفتند، توسط جرثقیل؟ آیا انسان آن زمان آن‌قدر قوی‌جثه بود که توان برداشت این سنگ‌ها را داشته است!

برای عصر کنونی می‌توان بجای عصر سنگ ، نام‌هایی گوناگونی گذاشت؛ مثلاً؛ عصر تکنولوژی یا عصر نفت هم می‌توان نام آن را گذاشت. البته باید گفت آن‌گونه که عصر سنگ به اوج خود رسید و شاهکار‌های تاریخی آن هنوز پابرجا هست، اما نقطه‌ی انتهایی داشت و بعد آن عصر آهن فرارسید و تا امروز بشر تکامل زیادی یافته است و چیز‌هایی گوناگونی مثل نفت و تکنولوژی محور عصر خود قرارگرفته‌اند.

البته باید یاد‌آور شد که نفت و مشتقات آن سنگ سوخت تکنولوژی‌های سنگین است و بدون آن تقریباً این تکنولوژی‌ها حداقل در آن زمان‌های ابتدای اختراع ماشین‌آلات ناممکن بود. اولین ماشین الکتریکی در حدود سال‌ 1890 میلادی ساخته شد و اولین خودرویی که انرژی آن با سوخت مشتقات نفتی تأمین می‌شد در حدود سال 1886 توسط شرکت بنز ساخته شد که بیشتر شبیه به یک دوچرخه بود.

پس تقریباً در عین زمان ساخته شدند، اما چرا خودرو‌های نفتی رونق یافت و خودرو‌های الکتریکی کنار گذاشته شد؟ به‌هرحال که این مطلب جای بحث آن نیست، اما باید یادآور شویم که برای مصرف‌کننده، بیشترین تسهیلات و امکانات معیار است، اما ازآنجایی‌که دولت‌های غربی از همان دوران سیاست استعمار که تاکنون همان دولت‌های استعماری پابرجا هستند، یکی از اساس فلسفه‌ی سیاست آنان قدرت‌طلبی و جنگ‌طلبی هست، اگرچه خودروی نفتی و خودروی الکتریکی هردو برای فرد قابل‌استفاده هستند، اما وقتی در دسترس فقط خودروی بنزینی باشد فرد محدود به خرید خودروهای بنزینی است.

نکته این است که سیاست‌مداران دولت‌های استعماری به دلیل قدرت‌طلبی و تاریخ سیاه و کثیف اروپا در قرون‌وسطی، به جنایت و فساد عادت داشتند و برای مقتدر بودن حتی به مردم خود هم رحم نکردند، فروش نفت برای آنان پرسود بود و… بنابراین عصر نفت کنونی فقط همچون عصر سنگ، به دلیل تسهیلات آن به نام عصر نفت نشده و بعدازانقلاب صنعتی راه‌های متعددی برای انتخاب عصر جدید وجود داشت اما به هر دلیلی، بشریت را به عصر نفت کشید. پس یکی از وجوهی که عصر کنونی عصر نفت است، مداخله مضر سیاسیون و دولت‌های کشور‌های غربی است.

البته نباید در اینجا از یادآوری گوشه‌های از حقیقت انتخاب عصر نفت مطلع شویم، اینکه دسترسی به نفت هزینه‌ی کم‌تری نسبت به دسترسی به تکنولوژی‌های نوین دارد. بدون کشاندن بحث به حاشیه‌های آن مردم کنونی ظرفیت تکنولوژی نوین را ندارند چه آنکه مردم 100 سال پیش می‌داشتند و این برای هر فرد یک حقیقت تلخ است.

در این مطلب هیچ حاشیه روی سیاسی یا مذهبی تحت نظر نیست اما حقیقتاً که دولت‌های غربی موانع ماهرانه فکری برای مهار افراد به وجود می‌آورند و این‌گونه افراد را باز‌می‌دارند، دلیل ما این است که وقتی همه نوع کتب علمی، تکنولوژی‌های پزشکی و مهندسی و دسترسی به علم و امکانات در آن کشور‌ها سرشار است، چرا در آن کشور‌ها کارتن‌خواب‌ها وجود دارند و به‌جای نجات این افراد که زیر پای آنان مچاله می‌شوند از آن‌سوی دنیا می‌آیند و داد می‌کشند که خطر فقر اقتصادی باید برطرف شود، خودشان می‌دانند که خود عامل آن و تمام مشکلات دیگر هستند اما نقش انسان‌های خوب را بازی می‌کنند.

پایان سخن

تولید خودرو در ایران و در کنار آن مصرف بنزین و سایر مشتقات نفتی، سابقه‌ای در قبل از انقلاب اسلامی ایران دارد. بدون درنظرداشت حاشیه‌ها و فقط مشاهده‌ی روند این دو صنعت در ایران، شاهد آن هستیم که قیمت خودرو و بنزین از همان ابتدا به‌شدت دست‌خوش تغییرات افزایشی بوده است و هیچ‌وقت روند تغییرات قیمت مثبت نداشته است. البته این فقط برای ایران نیست بلکه در تمام دنیا چنین است و می‌توانید قیمت مدل‌های جدید خودرو ساخت یک کمپانی را با مدل‌های قبلی آن مقایسه کنید.

بدون شک افزودن آپشن‌ها و امکانات به خودرو، به قیمت آن می‌افزاید، اما ازآنجایی‌که شرکت‌های خودروسازی در ایران، شرکت‌های ملی هستند باید مستقیماً هم ازلحاظ کیفیت، تغییرات و قیمت تحت نظارت مستقیم یک‌نهاد مستقل دولتی باشند.

طبق همیشه و مقایسه سال‌های قبلی هم شاهد افزایش قیمت خودرو بودیم و اما قیمت بنزین در سال 1402 تا زمان جاری ثابت بوده است. با افزایش تعداد انواع وسایل نقلیه، مصرف بنزین و سایر سوخت‌های نفتی افزایش می‌یابد. با افزایش نفوس کشور مصارف نیز افزایش می‌یابد و نیازمند اقتصاد مقتدرتری هست و مصرف مواد سوختی برای سیستم‌های گرمایشی نیز افزایش‌یافته و اقتصاد قوی‌تری برای کشور ایجاب می‌کند.

راه‌حل جلوگیری از بحران اقتصادی شدید، این است که اقتصاد کشور، غیرنفتی شده، صنعت خودرو‌های الکتریکی در کشور بنیادگذاری شود. سال 1402 خورشیدی نقطه‌ی عطفی برای بازاری خودروی کشور محسوب می‌شود، زیرا بعد از مدتی طولانی اجازه واردات خودرو‌های نو و دست‌دوم خارجی صادر شد.

به این دلیل که قیمت‌های خودرو در نقطه‌ی عطف قرار دارند، نمی‌توان پیش‌بینی دقیقی از این قیمت‌ها تا منظم شدن بازار ارائه دارد. و همچنان برای حفظ قیمت بنزین باید برای جلوگیری از واردات آن برنامه‌‌ای توسط دولت و فعالان اقتصادی این بازار ارائه شود تا نیازی به واردات مواد سوختی از خارج کشور نباشد. اگر مواد سوختی از خارج کشور وارد شود بدون شک، به دلیل قیمت جهانی آن و عدم درنظرداشت سهمیه برای آن، قیمت ملی آن را افزایش می‌بخشد.